کلیه موادی که در معرض اتمسفر زمین قرار میگیرند، مستعد افت کیفیت ناشی از اکسید شدن هستند. روانکارها نیز از این قاعده مستثنی نیستند، به همین دلیل متحمل واکنشهای اکسیداسیون و کاهش کیفیت می گردند، که اصلی ترین نتیجه آن تخریب زودرس روانکار است. سرعت این فرایند به عوامل متعددی بستگی دارد که مهمترین آنها ماهیت روغن، نوع پالایش، دما و حضور کاتالیستهای فلزی است. اکسیداسیون روغن منجر به تشکیل پلیمرهای با گرانروی بالا یا امولسیون های ژله ای می شود که در جریان طبیعی روانکار در سیستم اخلال ایجاد می نماید. در این فرایند لجن و وارنیش روی قطعات تشکیل و در نتیجه منجر به سایش موتور، روانکاری ضعیف و بالا رفتن مصرف سوخت می گردد.
آنتی اکسیدانت ها مواد افزودنی ضروری هستند که در فرمولاسیون روانکار نقش مهمی را ایفا می کنند. این مواد، آغاز فرایند اکسیداسیون روانکار را به تاخیر انداخته و در نتیجه سرعت افت کیفیتی را که در اثر اکسیداسیون روی می دهد، کاهش می دهند.
روغن های معدنی گروه I حاوی مقدار کمی هتروسیکل های نیتروژن، اکسیژن، سولفور و همچنین مرکاپتان ها، دی سولفایدها و... هستند. این مواد هم به عنوان آنتی اکسیدانت های طبیعی و هم به عنوان تشدید کننده اکسیداسیون عمل میکنند، اما در مجموع آنتی اکسیدانت ها بر مواد تشدید کننده غلبه یافته و در نتیجه روغن پایه معدنی گروه I پایداری اکسیداسیون مناسبی دارد. اما در روغن های پایه ای که فرایند هیدروکرکینگ روی آن ها انجام شده است (مانند روغن های پایه گروه II و III) و همچنین روغن های سنتزی مانند PAOها، اگر چه این نوع آنتی اکسیدانت های طبیعی وجود ندارد اما بدلیل عدم حضور ترکیبات تشدید کننده اکسیداسیون در آنها، تاثیر آنتی اکسیدانت ها بر آنها بسیار بیشتر بوده و با افزودن درصد بسیار جزئی از این نوع مواد افزودنی، پایداری بالایی در مقابل اکسیداسیون خواهند داشت.
همچنین هیدروکربن های خطی در مقایسه با هیدروکربن های شاخه ای و یا آن هایی که آروماتیکی و غیر اشباع هستند، پایداری اکسیداسیون بهتری دارند.
آنتی اکسیدانت ها در دو گروه آنتی اکسیدانت های اولیه (رباینده رادیکال ها) و آنتی اکسیدانت های ثانویه (تجزیه کننده پروکسایدها) قرار می گیرند.رباینده رادیکال ها در مرحله انتشار اکسیداسیون با مولکول های روغن در رقابت قرار می گیرند و با رادیکال های آزاد واکنش می دهند. رادیکال آزاد ایجاد شده، ناشی از برخورد رادیکال آزاد اولیه با آنتی اکسیدانت ها، پایدارتر بوده و در نتیجه سرعت ادامه واکنش را کند می کند.
آنتی اکسیدانت های اولیه شامل دو گروه فنول های کند کننده و آمین های حلقوی پر ازدحام هستند. آنتی اکسیدانت های ثانویه که در حقیقت تجزیه کننده پروکسایدها هستند، هیدروپروکسایدها (ROOH) را به دو محصول غیر رادیکالی تبدیل می کنند، که در نتیجه از واکنش های انتشار جلوگیری می شود. این نوع آنتی اکسیدانت ها در حقیقت ترکیبات فسفر و سولفور هستند که میزان پروکسایدها را کاهش می دهند. به طور کلی پایداری اکسیداسیون روغن به میزان سولفور آن بستگی دارد، اما باید در نظر داشت با افزودن سولفور آزاد به آن، روغن نهایی به هیچ عنوان قابل مصرف نخواهد بود.
به طور کلی بهترین پایداری اکسیداسیون، زمانی حاصل می شود که آنتی اکسیدانت های اولیه و ثانویه با هم مصرف شوند.
فنول های کند کننده، ترکیباتی هستند که در ساختار خود یک یا بیش از یک گروه عاملی حجیم مانند ترشیو بوتیل دارند. این مواد متداول ترین آنتی اکسیدانت ها می باشند و به طور کلی در موقعیت 2 و 6 این فنول ها گروه آلکیل نوع چهارم قرار می گیرد. آنتی اکسیدانت های مذکور با جذب رادیکال های آزاد مانع از اکسیداسیون می شوند. این مواد خصوصا با رادیکال های آلکوکسی و پروکسی واکنش داده و H+ آزاد می کنند. بنابراین رادیکال های آزاد با گرفتن هیدروژن خنثی می شوند و چرخه اکسیداسیون را متوقف می کنند، در نتیجه رادیکال ها قبل از واکنش با هیدروکربن ها از بین می برند. در حالی که فنول های مذکور با از دست دادن اتم هیدروژن، خود به رادیکال آزاد غیر فعالی تبدیل می گردند. دلیل غیر فعال بودن این رادیکال آزاد، امکان رزونانس تک الکترون ایجاد شده در ابر الکترونی حلقه فنول می باشد. یکی از رایج ترین آنتی اکسیدانت های این گروه 2، 6- دی ترشیو بوتیل- 4- متیل فنول (BHT) است که وزن مولکولی پایینی دارد. هر چه وزن مولکولی آنتی اکسیدانت بیشتر باشد، فراریت کمتر و در نتیجه سازگاری با پلیمر بیشتر است.
آمین های حلقوی، نوع دیگری از آنتی اکسیدانت ها هستند که همانند آنتی اکسیدانت های فنوله باعث جذب رادیکال های آزاد می شوند. متداول ترین نوع این گروه از آنتی اکسیدانت ها عبارتند از: دی فنیل های الکیل دار (DPA)، N-فنیل-2-نفتیلامین (PANA) و 2، 2، 4- تری متیل دی هیدروکینولین (TMQ) است. TMQ بدلیل حلالیت ضعیف در روغن های پایه ضعیف بیشتر در گریس و روانکارهای قطبی استفاده می شود.
در دماهای تقریبا بالا (کمتر از 120 درجه سانتیگراد) یک مولکول در فنیل آمین، می تواند 4 مولکول رادیکال پروکسی را از سیستم حذف کند، درحالیکه یک آنتی اکسیدانت با یک گروه فنولی می تواند فقط دو رادیکال پروکسی را جذب نماید.
در دمای بالا، آنتی اکسیدانت های آمینی بسیار برتر از همتای فنولیشان عمل می کنند. در این آنتی اکسیدانت ها بدلیل فرایند زنجیره ای که دارند، مرتبا رادیکال های نیتروکسیله تولید می شود که این رادیکال ها تعداد بیشتری از رادیکال ها را مصرف می کنند.
یکی از مضرات آنتی اکسیدانت های آمینه این است که این مواد به محصولاتی اکسید می شوند، که موجب تغییر رنگ بیشتر و ایجاد لک های حاصل از زنگ زدگی نسبت به آنتی اکسیدانت های فنوله می شود.
معروف ترین ترکیب در این گروه ZDDP است. امروزه این مواد افزودنی بدلیل خواص چند منظوره از جمله خاصیت ضد اکسیداسیون، ضد سایش، فشارپذیری و ضد خوردگی نقش مهمی در صنعت روانکار دارد.
این نوع آنتی اکسیدانت ها، تجزیه کننده هیدروپروکسایدها هستند و از آنجاییکه به تنهایی موثر نیستند، معمولا در کنار آنتی اکسیدانت های فنوله مصرف می شوند، این در حالی است که این مواد با آنتی اکسیدانت های از نوع آمینه های کند کننده، ناسازگار هستند.
دو ترکیب تری آریل فسفیت و تری آلکیل فسفیت، متداول ترین آنتی اکسیدانت های این گروه هستند. همچنین این مواد نه تنها عملکرد تجزیه کنندگی پروکسایدها را دارند، بلکه می توانند افت کیفیت ناشی از نور را محدود کنند. در مجموع عملکرد این گروه از آنتی اکسیدانت ها بدلیل پایداری هیدرولیتیکی ضعیفی که دارند، محدود است.
در کاربرد آنتی اکسیدانت ها، معمولا از ترکیب چند نوع از آنها در کنار یکدیگر استفاده می شود. تاثیر سینرژی آنتی اکسیدانت های فنوله و آمینه با یکدیگر ثابت شده است. این تاثیر بدلیل توانایی فنول در احیای آنتی اکسیدانت های آمینه مفید است. از طرفی ترکیب آنتی اکسیدانت های از نوع رباینده رادیکال ها و تجزیه کننده پروکسایدها نیز ایجاد کننده خاصیت ضد اکسیداسیون قوی هستند. برای مثال در روغن های پایه فراوری شده با هیدروژن، موثرترین آنتی اکسیدانت از ترکیب آنتی اکسیدانت های فنوله با فسفیت ها ایجاد می گردد.
از آنجاییکه فلزات در فرایند اکسیداسیون نقش کاتالیست را به عهده دارند، مواد افزودنی ضد زنگ و غیر فعال کننده فلزات نیز به عنوان ترکیبات ایجاد کننده هم افزایی بکار می روند.
هر نوع روانکاری، حین مصرف دچار افت کیفیت می شود. در این فرایند ابتدا مواد افزودنی آنتی اکسیدانت مصرف می گردد و در مرحله بعد روانکار اکسید می شود. اکسیداسیون روغن در حقیقت فعل و انفعالات شیمیایی است که توسط رادیکال های آزاد صورت می گیرد و مواد افزودنی آنتی اکسیدانت قربانی می شوند. یکی از متداول ترین آنتی اکسیدانت ها، آنتی اکسیدانت های فنولی هستند که عمل کندسازی رادیکال های آزاد را برعهده دارند، در حالیکه آمین های حلقوی به عنوان گروه دیگری از آنتی اکسیدانت ها، رادیکال های آزاد را به تله می اندازند.
از طرفی برخی مواد افزودنی ضد سایش مانند ZDDP، خاصیت آنتی اکسیدانتی هم دارند. این ترکیبات، تجزیه کننده پروکسایدها هستند و منجر به تشکیل مواد غیر رادیکای می شوند. بنابراین فرایند اکسیداسیون متوقف می شود.
با گذشت زمان، روغن از مواد افزودنی آنتی اکسیدانت تهیه شده و میزان این مواد به نقطه ای می رسد که دیگر کارایی لازم را برای محافظت روغن ندارد. بنابراین، برای انتخاب مناسب ترین ماده افزودنی آنتی اکسیدانت و بررسی عمر مفید روانکار، روش های کنترل میزان اکسیداسیون مورد اهمیت قرار گیرد. به این منظور آزمون هایی تدوین شده که متداول ترین آن ها برای روغن های کار نکرده شامل "آزمون لجن و اکسیداسیون" با روش آزمون ASTM D4310 و آزمون مقاومت اکسیداسیون توربین با روش آزمون ASTM D943 و برای روغن های کارکرده شامل FTIR با روش آزمون LSV، ASTM D2412 و اندازه گیری عدد اسیدی با روش آزمون ASTM D664 است.
منبع
مجله علمی-تخصصی افزون روان، تابستان 1395.
علیرغم اینکه بسیاری از منابع نفت خام جهان در خاورمیانه می باشد، اما سهم آن در بازار روانکار کم است. طبق گزارش ...
بزرگنمايي: فصل اقتصاد - شل به‌تازگی اعلام کرده است که همکاری استراتژیکی را با گروه «ماهی...
با افزایش کیفیت روغنهای پایه و مواد افزودنی، رنگ روغن های موتور رفته رفته روشنتر شده است. در مقایسه ب...
گروه شیمیایی Petronas در حال خرید 100 درصد سهام شرکت BRB، از شرکت Bencis Capital Partners( یک سرمایه گذار مستقل در آمستردام ...
شرکت Afton یکی از بزرگترین و شناخته شده ترین تولیدکنندگان مواد افزودنی صنعت روانکار با چهار دهه تجربه در ...
قیمت روغن پایه گروه II در امارات متحده عربی از ماه مه میلادی 2019 به دلیل کمبود عرضه، در حال افزایش است و پیش ...
آتش سوزی بزرگی به همراه انفجار های پیاپی در کارخانه لوبریزول واقع در شمال غربی فرانسه در حومه شهر رووآن (Rouen) ...
تولید کنندگان روغن های هیدرولیک ماشین های بزرگ صنعتی از جمله ماشین های خاک برداری، کمباین های برداشت محصول و...
صابون های لیتیم و کمپلکس لیتیم، عمده ترین غلظت دهنده گریس های تولیدی محسوب می شوند زیرا تعادل کاملی بین قیمت ...
شرکت خودروسازی فورد در طی آزمایش بر روی خودروی ترانزیت دیزل 2 لیتری اکوبلو پی برد که می توان بدون هیچ اصلاحی د...
گردهمایی شرکتهای دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌های صنعت نفت صبح روز یکشنبه، ٢٧ بهمن‌ماه در مرکز هم...
پالایشگاه های روغن پایه در خاورمیانه به دنبال شیوع بیماری کرونا، با بحران اقتصادی روبرو هستند و این بحران با...
شرکت BASF طی بیانیه ای اعلام کرد : بیماری همه گیر کرونا باعث کاهش تقاضا در صنعت پلاستیک و مواد افزودنی آن ...
مدیرکل گمرک بازرگان گفت: مسوولان این گمرک و منطقه آزاد ماکو درخواست نشست اضطراری با مسوولان گمرک «گوربلاغ...
وبینار رایگان در تاریخ 14 May ( 25اردیبهشت( حدود ساعت 6 بعدازظهر به وقت ایران در خصوص " پالایش روغن پایه د...
موتورهای مدرن امروزی دستخوش تغییرات تکنولوژی و مکانیکی زیادی از جمله کاهش سایز موتور ، جایگزینی تزریق مستقی...
پتروناس ، یکی از شرکتهای مطرح و مهم روغن در بازار روانکار است. این شرکت برای بهبود کارایی و بهره وری قطعات ...
بنا بر گزارش منتشره در آگوست 2020 ، شرکت BP زیان ماهانه 6.7 میلیارد دلار را پس از همه گیری ویروس کرونا اعلام نموده ...
مدیر بخش مهندسی شرکت جنرال موتورز در وبیناری که هفته پیش برگزار شد اعلام کرد آزمون های تخصصی این شرکت که برای...
در بین سیستم های انتقال قدرت اتوماتیک، انواع سیستم های کلاچ های دوگانهDCT(Dual-clutch transmission) با استقبال خوبی رو...
قیمت روغن پایه گروه II و III در منطقه خاورمیانه، تغییر محسوسی نداشته است علت این ثبات، کاهش مذاکرات و چالش های ق...
اداره کل روابط عمومی وزارت نفت درباره تعویق برگزاری بیست‌وپنجمین دوره نمایشگاه نفت اطلاعیه ی ذیل را صا...
بازار جهانی خودرو در آستانه مواجه با یکی از سخت ترین چالش های تاریخ خود است: چالش ظهور و پیاده سازی یک استا...
همانطور که در فصلنامه زمستان 97 افزون روان(https://www.afzoonravan.com/fa/journal.html)به طور جامع شرح داده شد سازمان API ن...
کمپانیShell محصولات جدیدی را به صورت تخصصی برای وسایل نقلیه الکتریکی (EV) طراحی کرده است. سیالات انتقال الکتر...
پنج سال پیش ، ایجاد بستری برای وسایل نقلیه الکتریکی (EV) به دلیل گران بودن، تنوع و زیرساخت های کم دشوار بو...
شناسایی و انتخاب گریس مناسب چالش برانگیز است زیرا فرآیند تولید گریس تأثیرات چشمگیری بر خصوصیات محصول نها...
گروه صنعتی Cellier زیر شاخه ای از شرکت ABB فرانسه است که به تازگی سیستم تخلیه بشکه های حاوی سیالات ویسکوز را ...
جالب است بدانید قدمت خودروهای الکتریکی کمتر از موتورهای احتراق داخلی (ICE) نیست. در سال 1896 ، یک شرکت آمریکایی و...
شرکت Chevron Oronite به تازگی بسته افزودنی OLOA 54530 را به بازار معرفی کرده است. این بسته افزودنی جدید با میزان SAPS (خاکست...
سال 2021 بیست و پنجمین سالگرد تعیین تست های Sequence انجمن تولیدکنندگان اتومبیل اروپا (ACEA) و یازدهمین سال بازنگ...
امروزه شرکت های تولیدی و خدماتی به منظور رقابت در اقتصاد جهانی باید بر افزایش اعتماد سازی متمرکز شوند. روانک...
در حالی سال به پایان رسید که به نظر می رسد مردم جهان از تمام شدن سالی که با ترس و دلهره گذشت خشنودند. شیوع عفو...
شرکت BASF قصد دارد در سال 2021 رویدادهای مجازی را با رویکرد بررسی چشم اندازهای مختلف توسعه پایدار و مسائل م...
شرکت Afton از تولید اولین بسته افزودنی سیستم انتقال قدرت خودروهای الکتریکی برای اولین بار در جهان خبردا...
ک نفرانس و نمایشگاه OilDoc از سال 2011 مکانی برای ملاقات کارشناسان و متخصصان بین المللی صنعت روانکاری و ت...
کنفرانس آسیایی روغنهای پایه و روانکارها ICIS هر سال در ماه ژوئن در کشور سنگاپور برگزار میشود و یکی از م...
قبلا در مطلب ارائه شده( www.afzoonravan.com/fa/news/76.html )در ارتباط با خودرو های الکتریکی به تفاوت روانکارهای مورد نیاز...
www.wplgroup.com/aci/event/base-oils-lubricants-summitهمایش اروپایی روغنهای پایه و روانکارها به مدت دو روز با هدف تمرکز بر بازا...
انجمن آلمانی UNITI، نماینده ی شرکتهای متوسط و کوچک فعال در حوزههای سوخت، روانکار و سوختهای حرارت...
کنفرانس روغنهای پایه و روانکارها خاورمیانه ICIS هر ساله در ماه میلادی اکتبر (مهرماه) در کشور امارات متحده...
Bosch Transmission Technology B.V، یک شرکت هلندی و زیر مجموعه شرکت Robert Bosch GmbH آلمان است که گیربکس اتوماتیک (CVT) را ب...
اتحادیه سازندگان اتومبیل اروپا الزامات جدید ACEA2021 را برای خودروهای سواری از تاریخ اول ماه می 2021 به مرحله...
شرکت اینیوس و بخش شیمیایی شرکت میتسوبیشـی (MCC) تصمیم گرفته اند تجارت مشترک تبدیل پلاستیک به روانکار را در کار...
از مجموعه تورهای مجازی Focus on شرکت BASF، وبیناری متمرکز بر بررسی چشماندازهای جدید پایداری، برای آینده ای پ...
در سال جاری چندین رخداد برجسته منجر به ایجاد ازدحام در بنادر مختلف دنیا شد که حمل و نقل دریایی و چرخه زنجیره ت...
شرکت Neste طی توافقی با واگذاری امتیاز تجاری روغن پایه گروه 3 خود (با نام تجاری Nexbase ) به شرکت Chevron موافقت کرده است...
Dexos1™ Gen 3 یک سطح کیفی جهانی برای روغن موتور است که توسط شرکت جنرال موتور (GM) معرفی شده است. این سطح کیفی مشخصا...
اگرچه استفاده از خودروهای الکتریکی به تدریج نیاز صنعت خودرو را به روانکارهای صنعتی کاهش می‌دهد اما روغن&zwn...
امروزه پایداری به عنوان یک عامل کلیدی در صنعت روانکار محسوب میشود که تمام جنبه های عملیاتی شرکت ها را در ط...
به گزارش پایگاه خبری اقتصادی معاصر، محمد لاهوتی در نشست هم‌اندیشی بخش خصوصی با رئیس کل بانک مرکزی اظهار...
انجمن مهندسان خودرو در آمریکا (SAE)، پس از آخرین بازنگری طبقه بندی درجات گرانروی استاندارد J300 در سال 2013، ...
پس از آنکه کمیته صنعت کشور چین در پایان سپتامبر2022 ویژگیهای روغن موتور دیزلی مختص خودروهای چینی موسوم به D1...
به نقل از روزنامه دنیای اقتصاد: احسان خاندوزی در جمع فعالان اقتصادی در اتاق تهران اعلام کرد در سال‌جاری حت...
انجمن مهندسین روانکاری و تریبولوژیست ها (STLE) یک سازمان غیرانتفاعی است و مأموریت آن "پیشرفت علم تریبولوژی و...
پذیرای شما در بیست و ششمین نمایشگاه نفت،گاز، پالایش و پتروشیمی سالن 7 غرفه 334 هستیم...
کتاب آنالیزهای روانکار و پایش وضعیت توسط David Whitby منتشر شد. کتاب مذکور را میتوان سفری به عمق تستهای آز...
شاید اصلی ترین تغییر در سطح کیفی 12- PC اضافه شدن درجه گرانروی 20-W0باcp 2.6 HTHS≥است. این درجه گرانروی پایین ترین حد ...
آب می تواند از طرق مختلفی با قطعات و ماشین آلاتی که با گریس روانکاری می شوند تماس پیدا کند. شستشو و تمیزکاری م...
روانکاری جامد ماده جامدی که اصطکاک و سایش را بین سطوح کم کند، روانکار جامد نامیده میشود. استفاده از روان...
شرکت شیمیایی شورون فیلیپس اخیرا اعلام کرد که در پاسخ به تقاضای رو به رشد جهانی برای روغن های پایه سنتزی پلی آ...
امروزه، بسیاری بهبود اقتصادی اروپا را در گرو حرکت در مسیر انقلاب سبز و دیجیتالی میدانند که میتواند منج...
علی الرغم اینکه بازار خودرو های الکتریکی در حال رونق است، اما پیش بینی میزان فروش این خودروها در آینده کار...
کنفرانس روغن های پایه و روانکارها خاورمیانه ICIS هر ساله در ماه میلادی اکتبر (مهرماه) در کشور امارات متحده عربی...
در ابتدای ماه می 2022، انجمن خودرو سازان اروپا (ACEA) رده بندی جدیدی را برای روغن های موتور خودروهای سنگین (HDEO) منت...
Argus یک سازمان رسانه ای مستقل با 1200 پرسنل است. دفتر مرکزی آن در لندن است و دارای 27 دفتر در مراکز اصلی تجارت و ...
با ظهور نسلهای جدیدی از ماشین آلات کشاورزی و مزرعه داری، انتظارات متفاوتی از روغن هایی که در این ماشینه...
آئین نامه ATIEL که ازسال 1996 در حال اجرا میباشد به طور مشترک توسط انجمن اتومبیل سازان اروپاACEA ، کمیته تخصصی اف...
سازمان ILSAC ، در خواست صدور مجوز برای سطح کیفی جدید GF-7 را به انجمن API ارائه داده است. این مجوز حداکثر تا پا...
تا اواخر دهه ی 90 روغن موتورهایی که برای خودرو و موتورسیکلت استفاده میشدند، با وجود عملکرد بسیار متفا...
از شما عزیزان دعوت می نماییم در بیست و هفتمین نمایشگاه بین المللی نفت، گاز پالایش و پترو شیمی مورخ 27 ال...
نقش گوگرد در محافظت از سطح فلز گوگرد در بیشتر روغنهای فشار پذیر و سیالات فلزکاری به عنوان افزودنی فشار پ...
موتورهای دو زمانه بیشتر در مواقعی که توان مخصوص بالا، وزن کم و قیمت پایین مورد انتظاراست، کاربرد دارند. موتو...
انجمن خودروسازان اروپا (ACEA) در اول ماه می، توالی 2022 خود را برای روغن های موتور خودروهای سنگین (HDEO) منتشر کرد...
جدیدترین مقررات آلایندگی و محدودیتهای وضع شده برای بهینه سازی مصرف سوخت موتورسیکلتها باعث ایجاد تغییر در صن...
شرکت لوبرف به تازگی اعلام کرده است برای افزایش عرضه مقدار خوراک روغن پایه خود با سایت ینبع البحر عربستان سعو...
سیل عظیم شرکت های چینی که روانه ی تجارت PAO شده است، همچنان ادامه دارد. به تازگی شرکت Satellite Chemical که از تولید کنن...
دریافت تندیس زرین شانزدهمین همایش اتحادیه صادر کنندگان فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی ایران توسط شرکت افزو...
آیا داده‌های TBN و TAN ارزیابی دقیقی ازفرایند Aging روان‌کننده‌ها در موتور ارائه می‌د...
